Począwszy od 1 listopada 2019r. przedsiębiorcy zobowiązani są do stosowania mechanizmu obowiązkowej podzielonej płatności. Wokół tego mechanizmu narosło bardzo wiele mitów, mamy nadzieję, że to opracowanie pozwoli Państwu zrozumieć, na czym polegają wprowadzone zmiany. W sposób szczególny chcielibyśmy zwrócić uwagę, że zmiany te dotyczą wszystkich podatników, również tych, którzy są podatnikami zwolnionymi z VAT. Z uwagi na obszerność zagadnienia, podzielimy ten artykuł na trzy części. W pierwszej wskażemy, kiedy występuje obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności, w drugiej szczegółowo opiszemy obowiązki sprzedawcy i nabywcy, a w ostatniej przeanalizujemy załącznik nr 15 do ustawy, próbując wskazać najpowszechniej występujące usługi i towary, których dotyczą zmiany.

Obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności

Mechanizm obowiązkowej podzielonej płatności stosuje się do faktur, których wartość przekracza kwotę 15000zł brutto, dokumentujących dokonane między podatnikami (również zwolnionymi) dostawy (lub zaliczki na te dostawy) towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Bardzo ważne jest dobre zrozumienie poprzedniego zdania, bowiem widzimy powszechne, błędne przekonania co do zakresu obowiązkowego stosowania tego mechanizmu. Mechanizm obowiązkowej podzielonej płatności wystąpi, gdy spełnione są łącznie wszystkie trzy poniższe warunki.

Po pierwsze obwiązek dotyczy transakcji pomiędzy podatnikami, również zwolnionymi z VAT. W szczególności więc dotyczy podatników zwolnionych, którzy otrzymują faktury spełniające pozostałe dwa warunki, oni również muszą dokonać zapłaty za takie faktury przy użyciu przelewu split payment. Co więcej, do nich również stosuje się przepisy o solidarnej odpowiedzialności, o których mowa dalej. Dlatego bardzo ważne jest, aby z tymi przepisami zapoznali się również podatnicy zwolnieni z VAT. Z drugiej strony nie wystąpi obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności, gdy nabywcą jest klient detaliczny.

Po drugie obowiązek dotyczy faktur przekraczających 15000zł brutto. Proszę zauważyć, że mamy tu do czynienia z inną definicją, niż w przypadku wchodzącego od 1 stycznia 2020r. obowiązku zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego wykazanego na białej liście podatników, o którym pisaliśmy wcześniej. W tamtym przypadku mowa była o „jednolitej transakcji” powyżej 15000zł, a więc jedna dostawa podzielona na kilka mniejszych faktur nie zwalnia z obowiązku zapłaty na rachunek wskazany w białej liście podatników. Natomiast w przypadku metody podzielonej płatności nie ma obowiązku jej stosowania dla faktur mniejszych lub równych 15000zł brutto, nawet jeśli dotyczą tej samej dostawy – istotna jest tylko łączna wartość faktury.

Po trzecie obowiązkowa podzielona płatność dotyczy tylko faktur, które dokumentują dostawę (lub zaliczkę na dostawę) towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy. Przy czym wystarczy, że na fakturze jest tylko jedna pozycja dotycząca towarów lub usług z załącznika. Przykładowo kupując materiały biurowe za kwotę 16000zł, otrzymaliśmy fakturę, na której widniał tusz do drukarki za 50zł – ponieważ tonery i tusze do drukarek są wymienione w załączniku nr 15, to do takiej faktury będzie miał zastosowanie obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności.

Proponujemy, aby wszyscy Państwo zapoznali się z załącznikiem nr 15 do ustawy. Jego opis postaramy się przedstawić w kolejnych częściach artykułu, należy jednak zauważyć, że w dużej mierze jest on zgodny z wykazem towarów, dla których dotychczas stosowano mechanizm odwrotnego obciążenia. Przy okazji należy nadmienić, że ten mechanizm w transakcjach krajowych został z dniem 1 listopada 2019r. zniesiony, zastąpiony właśnie mechanizmem podzielonej płatności.